فرش گبه چیست و چه ویژگی هایی دارد؟

در میان فرش‌ها و دست بافته‌ های نفیس ایرانی، فرش گبه جایگاهی ویژه دارد. گبه، با قدمتی دیرینه و هویتی اصیل، نه تنها زینت‌ بخش خانه‌ها و منازل بوده، بلکه نشان دهنده فرهنگ و هنر مردم ایران نیز است. گبه‌ها در ابعاد کوچک و برای کاربردهای گوناگون بافته می‌شوند. در این مقاله قصد داریم برای شما توضیح دهیم که فرش گبه چیست و ویژگی‌های منحصر به فرد و انواع آن را نام ببریم.

فرش گبه چیست

گبه نوعی فرش دستبافت است که با ظاهری ساده و پرزهای بلند، از دیگر فرش‌ها متمایز می‌شود. این فرش با تراکم نسبتا کم و گره‌های درشت‌تر، بافته می‌شود و از پشم گوسفند و بز، به عنوان ماده اولیه در بافت آن استفاده می‌شود. به عبارتی تعداد پودهای به کار رفته در گبه بین سه تا هشت عدد است. گبه‌ها معمولا در ابعاد کوچک و متوسط بافته می‌شوند و به دلیل ضخامت و پرزها، عایقی مناسب برای سرما و گرما هستند.

قدمت گبه به دوران باستان و عشایر ایران باز می‌گردد. شواهد نشان می‌دهد که از این نوع فرش در دوره هخامنشیان و ساسانیان نیز استفاده شده است. گبه در ابتدا توسط عشایر و ایل‌های مختلف مانند لر و بختیاری برای مصارف شخصی و به عنوان زیرانداز، روکش و رختخواب بافته می‌شد. با گذشت زمان، زیبایی و اصالت این فرش، توجه مردم شهرنشین را نیز جلب کرد و گبه به عنوان یک عنصر دکوری و تزئینی در خانه‌ها راه یافت.

انواع فرش گبه

بافت، طرح‌ و نقوش گبه، برگرفته از طبیعت و زندگی عشایری است. از قبیل طرح‌های این زیرانداز می‌توان شیر، خشتی، ایلاتی، درخت، هندسی و راه راه را نام برد. اما به طور کلی انواع فرش گبه به ماشینی و دستباف تقسیم می‌شود.

فرش گبه ماشینی چیست

در ابتدا قصد داریم بیان کنیم که فرش گبه ماشینی چیست؟ گبه‌های ماشینی از الیاف مصنوعی مانند اکریلیک، پلی‌استر و پروپیلن بافته می‌شوند. این فرش‌ها با استفاده از دستگاه‌های بافندگی مدرن بافته شده و از نظر ظاهری شباهت زیادی به گبه‌های دستباف دارند. گبه‌های ماشینی دارای بافت منظمی بوده و در طرح‌ها و رنگ‌های متنوعی تولید می‌شوند و به همین دلیل می‌توانند برای هر سلیقه‌ای مناسب باشند. فرش گبه ماشینی، به دلیل تولید انبوه، از قیمت مناسب‌تری نسبت به گبه دستباف برخوردار است. این امر، گبه را برای طیف وسیع‌تری از مردم قابل دسترس می‌کند. اما باید گفت که نوع ماشینی به دلیل استفاده از الیاف مصنوعی، به گرمی و نرمی نوع دستباف نیستند. همچنین، این فرش‌ها به دلیل تولید انبوه، اصالت و ظرافت گبه‌های دستباف را ندارند. البته نوع ماشینی این فرش‌ها، از کیفیت بالایی برخوردار هستند و به راحتی قابل شستشو و نگهداری خواهند بود.

فرش گبه دستباف چیست

یکی دیگر از انواع فرش گبه؛ نوع دستباف آن است. گبه دستباف از نخ‌های پشمی مرغوب و طبیعی بافته می‌شود و به همین دلیل از استحکام و دوام بالایی برخوردار است. پرزهای زیاد و نسبتا بلند این فرش گرما و نرمی خاصی به آن‌ها می‌بخشند و برای استفاده در فصل‌های سرد سال بسیار مناسب هستند.

گبه‌های دستباف به دلیل عدم استفاده از طرح‌های از پیش تعیین شده و خلاقیت و ذوق خالق آن، طرح‌ها و نقش‌های منحصر به فرد و اصیل دارند. اما این فرش‌ها به دلیل دستباف بودن، قیمت بالایی دارند و ممکن است برای همه افراد قابل خرید نباشند. همچنین، به دلیل عدم وجود طرح‌های از پیش تعیین شده، ممکن است در پیدا کردن طرح و رنگ مورد نظر خود با مشکل مواجه شوید. اکنون که متوجه شدید که گبه ماشینی و فرش گبه دستباف چیست می‌توانید با آگاهی بیشتری خرید خود را انجام دهید.

فرق گبه با فرش در چیست؟

تفاوت‌های اساسی در نحوه بافت، جنس و طرح انواع فرش گبه با فرش وجود دارد که انتخاب بین آن‌ها را برای استفاده در منزل یا هدیه دادن دشوار می‌کند. در ادامه به بررسی تفاوت‌های گبه و فرش می‌پردازیم تا شما با شناخت دقیق‌تر این دو نوع زیرانداز، بتوانید انتخابی آگاهانه و متناسب با نیاز خود داشته باشید.

• گبه پرز بلندتر و ضخیم‌تری نسبت به فرش دارد.
• در بافت گبه از نخ‌های پشمی، موی بز و گاه ابریشم استفاده می‌شود. اما در بافت فرش از تنوع بیشتری از الیاف مانند کرک، نخ پنبه و الیاف مصنوعی استفاده می‌شود.
• گبه‌ها به دلیل عدم استفاده از نقشه، حاصل خلاقیت و ذهن بافنده هستند و هر کدام طرح و نقش منحصر به فرد خود را دارند. ولی طرح و نقش فرش‌ها بسیار متنوع است و از نقوش سنتی تا طرح‌های مدرن و فانتزی را شامل می‌شود. به عنوان مثال، فرش کلکسیون بلوچ هیوا تنوع عالی دارد و هر سلیقه ای آن را می پسندد.
• به طور کلی، گبه‌ها ارزان‌تر از فرش‌ها هستند. این امر به دلیل سادگی طرح و نقش، سرعت بافت بیشتر و استفاده از مواد اولیه کمتر است. اما قیمت فرش‌ها به عوامل مختلفی مانند جنس، طرح و نقش، تراکم گره‌ها و ابعاد آن بستگی دارد. فرش‌های دستباف نفیس با طرح‌های ظریف و تراکم گره بالا، می‌توانند قیمت بسیار بالایی داشته باشند.
• تفاوت عمده دیگر اینکه فرش سبک‌تر اما زبرتر از گبه است.

گبه بهتره یا گلیم؛ کدام مناسب من است؟

گبه و گلیم هر دو از زیراندازهای سنتی و اصیل ایرانی هستند که هر کدام زیبایی و ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارند. اما ممکن است از خود سوال بپرسید که گبه بهتره یا گلیم؟ انتخاب بین گبه و گلیم به سلیقه، نیاز و بودجه شما بستگی دارد. اگر به دنبال زیراندازی ضخیم و پرزدار با نقوش ذهنی و منحصر به فرد هستید، گبه گزینه مناسبی برای شما است. اما اگر به دنبال زیراندازی نازک و کم‌جا با نقوش هندسی و منظم هستید یا به دنبال فرشی با قیمت مناسب‌تر هستید، گلیم را انتخاب کنید.

تفاوت گبه و گلیم در چیست؟

• گبه‌ها، بسیار نرم و لطیف هستند و حس گرما و صمیمیت را به فضای خانه می‌بخشند. اما گلیم فاقد کرک و پرز بوده و سطحی صاف و یکدست دارد. این ویژگی، گلیم را به گزینه‌ای ایده‌آل برای مکان‌هایی با تردد بالا تبدیل می‌کند، چرا که به راحتی تمیز شده و گرد و غبار در آن نفوذ نمی‌کند.
• برخلاف گلیم که نقشه از پیش تعیین‌شده‌ ای دارد، طرح و نقش گبه تصادفی است. در ضمن نقوش گلیم، اغلب هندسی هستند و از شکل‌های لوزی، مربع، مثلث و غیره در آن بسیار استفاده می‌شود.
• گبه‌ها معمولا در ابعاد کوچکتر نسبت به گلیم بافته می‌شوند و بیشتر برای پوشش فضاهای خاص مانند کنار تخت، مبل یا راهرو استفاده می‌شوند. اما در کل ابعاد و اندازه گلیم‌ها نیز بیشتر از شش متر نمی‌شود.
• گلیم از تنوع رنگی بالایی نسبت به گبه برخوردار است و رنگ‌های شاد و زنده بیشتر در آن به چشم می‌آید.
• گبه‌ها عایقی عالی در برابر سرما و گرما به شمار می‌روند. همچنین دوام و طول عمر بیشتری از گلیم دارد.
• گلیم‌ها به دلیل تنوع در نوع بافت، الیاف و ابعاد بزرگتر، قیمتی بیشتر نسبت به گبه‌ها دارند.

بنابراین با تفاوت‌هایی که بیان شد به طور قطعی نمی‌توان گفت که گبه بهتره یا گلیم. پاسخ این پرسش به نیاز و نوع مکانی بستگی دارد که می‌خواهید از آن‌ها استفاده کنید.

ویژگی ها و مزیت های گبه چیست؟

تاکنون در مورد اینکه فرش گبه ماشینی چیست و چه کارایی دارد و همچنین فرش گبه دستباف چیست، توضیحاتی ارائه دادیم. حال قصد داریم در مورد ویژگی‌ها و مزایای آن برای شما صحبت کنیم.

• گرما و نرمی: ضخامت زیاد و پرزهای بلند گبه، آن را به فرشی گرم و نرم تبدیل کرده که برای فصول سرد سال و مناطق سردسیر ایده‌ آل است.
• کیفیت، دوام و ماندگاری بالا: گبه‌ها از الیاف طبیعی مانند پشم و پنبه بافته می‌شوند که از کیفیت و ماندگاری بالایی برخوردارند.
• زیبایی و اصالت: گبه‌ها با طرح‌ها و رنگ‌های منحصر به فرد خود، زیبایی و اصالت را به خانه شما می‌آورند.
• دارای راحتی مناسب: گبه‌ها با ضخامت و نرمی که دارند، گرمابخش و راحت هستند و برای نشستن و دراز کشیدن روی زمین ایده‌آل خواهند بود.
• متناسب با دکوراسیون‌های مختلف: گبه‌ها با نقوش هندسی، بته جقه، گل و مرغ و نقوش ذهنی بافنده، هر کدام برای دکوری مناسب هستند. به عبارتی بهترین گزینه برای اضافه کردن تنوع به دکور خانه و تبدیل آن به یک مکان خاص و جذاب گبه‌ها هستند. گبه‌های با طرح‌های مدرن برای سبک‌های مدرن و گبه‌هایی با طرح‌های سنتی مانند گل بوته و غیره برای سبک کلاسیک بیشتر همخوانی دارند. می‌توان از گبه‌های سنتی برای ایجاد یک دکوراسیون تلفیقی و شیک در کنار وسایل مدرن نیز استفاده کرد.

حالا که با مزایای این زیرانداز کاربردی و زیبا آشنا شدید بهتر است در مورد اصول نگهداری از فرش گبه هم اطلاعاتی داشته باشید. در بخش پایانی این مقاله در مورد نحوه نگهداری از فرش گبه بیشتر توضیح می‌دهیم.

نحوه نگهداری از فرش گبه

گبه‌ها با وجود کیفیت بالا، نیازمند مراقبت و نگهداری صحیح هستند تا زیبایی و اصالت خود را برای سالیان دراز حفظ کنند. به همین دلیل اصول نگهداری از فرش گبه را باید بدانید. برای مثال گبه را در معرض نور مستقیم خورشید قرار ندهید، زیرا نور خورشید می‌تواند باعث رنگ‌پریدگی و آسیب به بافت آن شود. همچنین آن را در مکان‌های مرطوب و نمناک قرار ندهید، زیرا رطوبت می‌تواند به پوسیدگی و رشد قارچ در آن منجر شود. به طور مرتب، گبه خود را با جاروبرقی و با برس مخصوص و در جهت خواب پرزها جاروبرقی بکشید تا گرد و غبار از روی آن پاک شود. شستشوی گبه باید توسط افراد متخصص و با استفاده از شوینده‌های مخصوص فرش‌های دستباف انجام شود.

امیدواریم با مطالعه این مقاله به پاسخ پرسش فرش گبه چیست رسیده باشید. همچنین اصول نگهداری از فرش گبه را هم برای شما بیان کردیم تا بتوانید مدت طولانی‌تری از آن استفاده نمایید. با خرید گبه از فرش هیوا، نه تنها زیبایی و اصالت را به خانه‌ی خود هدیه می‌دهید، بلکه از کیفیتی مثال‌زدنی و قیمتی مناسب نیز بهره‌مند خواهید شد. در ضمن در سایت ما می‌توانید از جدیدترین طرح‌ها و رنگ‌ها دیدن نمایید.